Nhớ con sông quê hương

(Tế Hanh)

Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Toả nắng xuống dòng sông ấm áp

Chẳng biết nước có giữ ngày giữ tháng

Giữ bao nhiêu kỷ niệm giữa dòng trôi

Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi

Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ

Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ

Sông của miền Nam nước Việt thân yêu

Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu

Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy

Bạn bè tôi túm năm tụm bảy

Bầy chim non bay lượn trên sông

Tôi dang tay ôm nước vào lòng

Sông mở nước ôm tôi vào dạ

Chúng tôi lớn lên mỗi người một ngả

Kẻ sớm khuya chài lưới bên sông

Kẻ cuốc cày mưa nắng ngoài đồng

Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến

Nhưng lòng tôi như mưa nguồn gió biển

Vẫn trở về lưu luyến bên sông

Nhớ mãi cô em có đôi má ửng hồng

Thuyền anh đậu trong lòng em mãi mãi

Em có nhớ những buổi chiều êm ái

Nắng vàng loang trên mặt nước long lanh

Gió thổi lồng xáo trộn bóng em anh

Tiếng sóng vỗ, tiếng ta cười nhịp điệu

Nước chảy đời trôi anh vẫn níu

Những sắc ngày tươi thắm của hôm qua

Một mùa thu thơm ngát hương hoa

Hôm nay sống trong lòng miền Bắc

Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc

Hai tiếng thiêng liêng hai tiếng miền Nam

Tôi nhớ không nguôi ánh nắng màu vàng

Tôi quên sao được sắc trời xanh biếc

Tôi  nhớ cả những người không quen biết

Có những trưa tôi đứng dưới hàng cây

Bỗng nghe dâng cả một nỗi tràn đầy

Hình ảnh con sông quê mát rượi

Lai láng chảy lòng tôi như suối tưới

Quê hương ơi, lòng tôi cũng như sông

Tình Bắc Nam chung chảy một dòng

Không ghềnh thác nào ngăn cản được

Tôi sẽ đến nơi tôi hằng mong ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương.

 

                                ***

 

Tế Hanh là một nhà thơ của miền Nam, tập kết ra miền Bắc theo hiệp định Giơ- ne- vơ năm 1954. Sống và làm việc ở miền Bắc hoà bình, nhưng ông luôn hướng tình cảm về miền Nam, nơi ông sinh ra và lớn lên.Ông đã gửi toàn bộ tâm tư của mình đối với quê hương vào bài thơ nổi tiếng mà có lẽ hầu như người Việt nam yêu văn thơ nào cũng biết, bài  Nhớ con sông quê hương. Ông chọn hình ảnh quê hương là con sông , nơi ông đã có nhiều kỷ niệm thời niên thiếu , để tâm sự, để gửi gắm.

  Nhớ con sông ngày xưa tức là tác giả nhớ đến những người bạn cũ, người yêu cũ còn ở lại miền Nam. Bạn bè ông, những người cùng có nhiều kỷ niệm với dòng sông, đã “mỗi người một ngả” và có lẽ ai cũng như ông: đều nhớ về dòng sông kỷ niệm. Có lẽ ông và các bạn ông đều mong đợi ngày trở về quê hương để làm sống lại những kỷ niệm xưa không thể nào quên được.

  Bài thơ thể hiện tình cảm rất chân tình. Tác giả chia bài thơ thành 2 đoạn. Ðoạn đầu giới thiệu hình ảnh con sông cùng những kỷ niệm với bạn bè, với người yêu khi tác giả chưa tập kết ra miền Bắc. Ðoạn cuối mô tả sự khát khao được trở lại quê hương, mong được đóng góp sức mình cho quê hương.

 

Hiệp định Giơ ne vơ : Hiệp định về lập lại hoà bình ở Việt nam, họp tại Giơ ne vơ (Genf) Thuỵ sĩ năm 1954. Một trong những điều khoản của hiệp định đó là : Những người đã từng tham gia kháng chiến ở miền Nam phải tập kết ra miền Bắc một thời gian ngắn. Nhưng nội chiến đã làm cho ngày trở về của những người tập kết kéo dài thêm rất lâu. Rất nhiều người trong số họ đã lập gia đình tại miền Bắc, có kế hoạch sống và làm việc lâu dài tại miền Bắc. 21 năm sau, năm 1975, họ mới được trở về. Những giọt nước mắt nóng hổi của những bà mẹ, những người vợ , những người bạn còn sống sót là những hình ảnh không thể nào quên, ghi tạc nỗi đau của chia cắt .

   Ðã hơn ¼ thế kỷ trôi qua, có thể những hình ảnh đó  gây xúc động ít hơn cho giới trẻ ngày nay so với thế hệ cha anh họ. Nhưng, đó cũng là một cái mốc không được phép quên trong lịch sử nước nhà.

 

Câu hỏi:

1. Em hãy phát biểu cảm xúc của mình về bài thơ trên!
2. Dòng sông ở Việt nam có những tác dụng gì đối với đời sống của người dân?
3. Hệ thống sông ngòi dày đặc ở miền Nam có những tác dụng và hạn chế gì cho phát triển kinh tế?
4. Nhớ đến quê hương tức là phải dự định làm được gì để đóng góp cho quê hương. Là người Việt sinh sống ở nước ngoài, em dự định sẽ làm gì cho quê hương mình khi em trưởng thành – Em hãy tâm sự điều đó với bạn thông qua một bức thư!

 

Bài tập về ngữ pháp:

1. Em hãy cho 5 ví dụ về danh từ chỉ có một tiếng!
2. Em hãy cho 5 ví dụ về động từ chỉ có một tiếng!
3. Em hãy cho 5 ví dụ về tính từ chỉ có một tiếng!
4. Em hãy cho 5 ví dụ về danh từ có hai tiếng!
5. Em hãy cho 5 ví dụ về động từ có hai tiếng!
6. Em hãy cho 5 ví dụ về tính từ có hai tiếng!

           (Không trùng với những ví dụ đã nêu trong bài!)

     7.  Em hãy định nghĩa: Thế nào là danh từ, động từ, tính từ?

Chính tả:

Phân biệt  tr  và  ch . Em hãy điền  tr hay ch vào chỗ chấm!

Người mẹ ...ẻ  ...e  ô cho đứa bé.

Hải ...ăm  ...ú vẽ bức ...anh.

Mẹ em ...ờ ...ong tâm ...ạng thấp thỏm.

Ông ...ủ ...ào khách và ...ỉ  ...o họ ...ỗ ngồi.

Công an kiểm ...a ...iếc xe tải nửa tiếng rồi mà ...ưa xong.

...ước khi đến ...ường, em phải ...uẩn bị ...u đáo bài tập.

Hoàng ...o em mượn ...uyện ngắn của Ai cập.

Hai vợ ...ồng ông sống ...ong một căn hộ sang ...ọng từ 5 năm nay.