Từ Hán Việt   (tiếp theo)

Từ bán

Bán cầu : nửa quả địa cầu. Trái đất được chia ra thành Nam bán cầu và Bắc bán cầu , lấy đường xích đạo làm ranh giới.

Bán tín bán nghi: nửa tin nửa ngờ vực

Các em hãy giải thích và đặt câu cho: bán đảo, bán dẫn, bán kết, bán công khai

Từ gia

Nghĩa nhaø: gia chủ (chủ nhà), ăn tân gia (lễ ăn mừng nhà mới), gia súc (thú vật nuôi trong nhà như lợn , gà, bò , dê...), gia tài (tài sản của gia đình)

Nghĩa tăng: Sản xuất gia tăng 4% so với năm ngoái, gia vị (chất thêm vào cho món ăn ngon hơn, ví dụ : ớt, tỏi, bột ngọt ...)

 

Những từ chỉ động vật

Cẩu (chó) : hải cẩu (chó biển)

Cầm (họ chim): gia cầm (gà, vịt, ngan, ngỗng, bồ câu)

Maõ (ngựa) : mã lực (sức ngựa) , chiến mã (con ngựa dùng trong chiến trận)

Nhân (người): nhân loại (loài người), nhân chủng học (môn khoa học nghiên cứu về con người)

Ngư (cá) : ngư nghiệp (nghề đánh cá) , ngư dân (người làm nghề đánh cá)

Tượng (voi): quân tượng (trong bộ cờ), ruột tượng (bao vải hình ống, to, dài , các cụ ngày xưa hay dùng để đựng gạo, tiền... , cuốn quanh bụng)

Long (rồng) : Thăng long (rồng bay – Tên của Hà nội xưa kia)

Xaø (rắn): con mãng xà

Dương (dê): con sơn dương (con dê núi)

 

Những từ chỉ các bộ phận cơ thể động vật

Thủ (đầu): thủ lợn (đầu lợn), thủ lĩnh (người đứng đầu) , thủ trưởng

Mục (mắt): mục kỉnh (kính đeo mắt), pha bóng ngoạn mục (đẹp mắt, đáng xem)

Khẩu (miệng): gia đình 2 nhân khẩu (2 miệng ăn), khẩu vị, cửa khẩu

Nha (răng) : Nha khoa (khoa chuyên về răng)

Tâm (tim): tâm thất trái, trong tâm can, điện tâm đồ (máy đo nhịp tim)

 

Những từ chỉ con số

Nhất (một): độc nhất, duy nhất, giải nhất

Nhị (hai) : độc nhất vô nhị (có một không hai), số nhị phân (số có cơ số 2)

Tam (ba): tam giác, mèo tam thể (mèo ba màu)

Tứ (bốn): tứ phương (bốn phương), tứ giác

Nguõ (năm) : mâm ngũ quả (năm loại quả dùng để bày cúng)

Lục (sáu) : lục giác , thơ lục bát (thể thơ cứ một câu 6 chữ rồi đến một câu 8 chữ)

Thất (bảy) : thất bát

Bát (tám): bát giác (đa giác có 8 cạnh)

Cửu (chín): sông Cửu long (chín rồng), bảng cửu chương

Thập (mười): thập phương, số thập phân (số có cơ số mười)

Bách (trăm): Trường Bách khoa, bách nghệ, vườn bách thú

Thiên (nghìn): thiên niên kỷ thứ ba

 

Những từ chỉ cảnh vật tự nhiên

Thiên (trời) : thiên tài, thiên bẩm, thiên tai

Ðịa (đất): địa danh, địa hình

Hải (biển): hải sản, hải cảng

Haø (sông): hà mã (trâu nước)

Giang (sông lớn): Sông Trường giang, giang sơn (núi sông)

Lâm (rừng): lâm nghiệp (nghề rừng), lâm sản

Nhật (mặt trời): sinh nhật, nhật ký

Nguyệt (trăng): nguyệt thực, nguyệt san (tạp chí hàng tháng)

Phong (gió): phong ba, trận cuồng phong

Vuõ (mưa): phong vũ biểu (dụng cụ đo lượng mưa), vũ bão (như mưa như bão)

Hoaû (lửa): hoả hoạn , cứu hoả