Vùng sa mạc

 (Trích nhật ký thám hiểm Sahara)

 Nói đến sa mạc, người ta tưởng tượng ngay đến những hình ảnh khô cằn, không hề có nước, chỉ có sỏi đá và một biển cát mênh mông đến tận chân trời. Sau 22 ngày trên sa mạc Sahara, chúng tôi nhận ra rằng, thực tế không phải hoàn toàn như vậy. Chúng tôi đã chứng kiến nhiều tính đa dạng của sa mạc: nguy hiểm cho tính mạng nhưng đồng thời cũng đầy bí hiểm; hoang vu nhưng cũng chứa đựng rất nhiều vết tích sống của cây cỏ thú rừng; nhiệt độ ban trưa ở sa mạc thường lên tới 50 độ, nhưng về đêm đột ngột giảm xuống trên dưới 0 độ; vào những lúc bão cát ban ngày, bầu trời mù mịt , nhưng ban đêm bầu trời lại trong vắt đến kỳ lạ, đến nỗi người ta có cảm giác đếm được tất cả các vì sao trên trời. Trên 70% sa mạc là núi đá và sỏi. Ban ngày, mặt trời hun nóng chúng đến nỗi người ta không thể sờ tay được, nhưng đến khi tắt nắng, nó bị nguội lạnh rất nhanh. Khi bị nóng, những phiến đá nở ra, khi gặp lạnh, chúng co lại. Chính vì thế , người ta nghe thấy những tiếng nổ lớn trong đêm của những tảng đá nóng bị lạnh đột ngột. Gió sa mạc cuốn theo những đụn cát mịn, mài mòn  sườn núi đá năm nọ qua tháng kia và tạo thành những đụn cát cao nhiều mét nối tiếp nhau. Thật nguy hiểm khi  cơn giông sa mạc ập đến, và cũng rất nguy hiểm khi sa mạc hứng những cơn mưa to thực sự, vì bất kỳ chỗ nào cũng có thể trở thành dòng sông thoát nước và cuốn trôi tất cả.

  Thỉnh thoảng trên sa mạc có những chỗ có nước, tức là có sự sống. Người ta gọi đó là ốc đảo. Những sa mạc lớn trên thế giới là Sahara ở miền bắc châu Phi, sa mạc Gobi ở Mông cổ, sa mạc ở Úc châu ... .Vì khí hậu khắc nghiệt như vậy, nên sự sống trên sa mạc rất thưa thớt. Người ta thường gặp những cây lá kim mà rễ của nó dài hơn thân gấp hàng chục lần, những loài bò sát có khả năng chịu đựng rất cao, ví dụ như một số loài rắn.

  Rất đáng tiếc là diện tích của sa mạc trên hành tinh của chúng ta càng ngày càng phát triển. Người ta gọi đó là hiện  tượng “sa mạc hoá “ những vùng đất trước kia được coi là phì nhiêu, một phần do con người khai thác cạn kiệt thiên nhiên và ý thức bảo vệ môi trường kém. Vì sự bùng nổ dân số, con người  phải tìm thêm chỗ canh tác để sản xuất lương thực , thực phẩm. Họ đã cố gắng trồng cấy và chăn nuôi  ở những nơi thực ra điều kiện thiên nhiên không cho phép. Cỏ cây bị đàn gia súc ăn trụi và dẫm nát, cây gỗ bị đốn bừa bãi làm củi nấu ăn, làm nhà, mặt đất trở nên trơ trọi. Gió lớn hàng ngày phá tung lớp đất trên bề mặt và cuốn đi. Những cơn mưa, tuy hiếm hoi nhưng mãnh liệt,  cuốn trôi chất màu mỡ của đất , chỉ còn lại cát và sỏi nặng. Trong vòng 50 năm gần đây, Sahara đã lấn xuống phía nam khoảng 200 km, một đe doạ thực sự đáng lo ngại cho loài người.

 

 

Câu hỏi:

1.      Có phải từ khi sinh ra, trái đất đã có sa mạc rồi không?

2.      Tại sao những cây sống được trên sa mạc phần lớn là những cây lá kim và cây gai?

3.      Hai câu châm ngôn nổi tiếng của người dân vùng sa mạc là:” Sa mạc là vùng đất lạnh lẽo, mà ở đó rất nóng” và “ Ở sa mạc đã có nhiều người chết đuối hơn là chết khát”. Em hãy giải thích những câu châm ngôn trên !

4.      Em hãy giải thích từ “sa mạc hoá”!  Và theo em, con người phải làm gì để hạn chế bớt xu hướng phát triển này?

5.      Tương tự như thế, em hãy giải thích các khái niệm: Tự động hoá, cơ khí hoá, bình thường hoá, công nghiệp hoá, tư nhân hoá, trẻ hoá, nhiệt đới hoá một sản phẩm, Mỹ hoá ..... .Từ đó rút ra kết luận chung những quá trình có từ “hoá” đứng sau!

 

 

Em hãy chọn từ đúng (in nghiêng) để điền vào chỗ chấm trong câu!

Ác cảm/ mặc cảm

-          Cô gái hay có ............................... với bạn bè, vì cô ấy quá nhỏ người.

-          Cái nghề đi bắt chó rông làm cho em có ...................................

Ngộ sát/ ám sát/ mưu sát

-          Bọn Mafia đã ............................... nhân viên điều tra tuần trước.

-          Vì không tập trung trong khi lái xe, tài xế đã gây ra tai nạn chết người. Anh ta bị toà kết án tội..............................

-          Vì muốn thanh trừng nhau, băng cướp đã họp bàn ..................... đối thủ.

Nặc danh/ vô danh/ khuyết danh

-          Thư tố cáo...........................không có giá trị.

-          Những tác phẩm để lại cho đời mà không biết là của ai, người ta gọi là tác phẩm .............................................

-          Ở Berlin, người ta dựng đài tưởng niệm những chiến sĩ ............... để tưởng nhớ những người lính không xác định được tên tuổi, quê quán đã ngã xuống.

Bạc nhược/ suy nhược

-          Sau trận ốm nặng, sức khoẻ của cụ Khang rất .............................

-          Bị lấn át thế mà nó chẳng nói gì, .......................... quá!

Bàng bạc / bàn bạc

-          Còn gì thú vị hơn khi được dạo chơi dưới ánh trăng .................... của quê hương.

-          Chúng mình hãy ........................... với nhau để tìm ra cách giải quyết đúng!

Bàng quang/ bàng quan

-          Trước sự việc như vậy mà cậu vẫn cứ ........................... , chẳng lo nghĩ gì cả!

-          Sau khi chụp điện, bác sĩ kết luận, đứa bé bị sỏi trong .................

Bấp bênh/ bập bênh / bập bềnh

-          Việc làm rất ..............................., lúc có lúc không.

-          Trẻ  em rất thích chơi trò .............................. trong công viên.

-          Thỉnh thoảng lại có những phiến gỗ trôi ........................ trên mặt sông mùa mưa lũ.